സ്വകാര്യവൽക്കരണവും ധനസമ്പാദനവും തമ്മിൽ അടിസ്ഥാനപരമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്. ആദ്യത്തേത് ഏതെങ്കിലും ബിസിനസ്സിൽ നിന്നോ ഓർഗനൈസേഷനിൽ നിന്നോ സർക്കാർ അകന്നുപോകുന്നതിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. രണ്ടാമത്തേത് അത്തരം സന്ദർഭങ്ങളിൽ സർക്കാരിന്റെ പ്രവർത്തനത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് ധനസമ്പാദനം എന്നതിനേക്കാൾ വളരെ എളുപ്പമാണ് സ്വകാര്യവൽക്കരണം. എന്നിരുന്നാലും, ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന്റെ സ്വകാര്യവൽക്കരണത്തിന്റെ ചരിത്രം തികച്ചും നിരാശാജനകമാണ് (എയർ ഇന്ത്യ അല്ലെങ്കിൽ ഭാരത് പെട്രോളിയം ഒരു പ്രധാന ഉദാഹരണമാണ്). അന്യവൽക്കരണ മേഖല തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിൽ സർക്കാർ പലതവണ ലക്ഷ്യം തെറ്റിയെന്നു പറയാം. മറുവശത്ത്, നാല് വർഷത്തിനുള്ളിൽ 6 ലക്ഷം കോടി രൂപയുടെ ലാഭമുണ്ടാക്കാമെന്ന പ്രതീക്ഷയിൽ ധനസമ്പാദന പ്രക്രിയ വളരെ വിജയകരമല്ല. വസ്തു വിറ്റ് ഇന്ത്യൻ റെയിൽവേയുടെ ധനസമ്പാദനം നടത്താനുള്ള ശ്രമങ്ങളും വിജയിച്ചില്ല. വാങ്ങുന്നവരുടെ ജിജ്ഞാസ സൃഷ്ടിക്കാനായില്ല. ആ ആഗ്രഹം നിറവേറ്റിയില്ലെങ്കിൽ, അത് ഫലവത്താണെന്ന് പ്രഖ്യാപിക്കുന്നതിൽ എന്തെങ്കിലും ഗുണമുണ്ടോ? പ്രത്യേകിച്ചും, ഈ അഭിലാഷം മുൻ അനുഭവത്തിന് വിപരീതമായി സംസാരിക്കുമ്പോൾ?
ഇവിടെ മറ്റൊരു പ്രശ്നമുണ്ട്. ഏത് വിദഗ്ദ്ധർ മുമ്പ് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. അവർ ഈ വിഷയം ‘സൗഹൃദ’മായി തിരിച്ചറിഞ്ഞിരിക്കുന്നു (ഇത്’ ബന്ധു’വിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമാണ്). നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ പ്രസിദ്ധമായ വാചകം ഓർക്കുക: “കഴിക്കരുത്, ഡങ്ക കഴിക്കരുത്.” (ലളിതമായി പറഞ്ഞാൽ, ഞാൻ അഴിമതി ചെയ്യില്ല. മറ്റുള്ളവരെ അങ്ങനെ ചെയ്യാൻ ഞാൻ അനുവദിക്കില്ല). ‘ഇലക്ടറൽ ബോണ്ടുകളുടെ’ ലക്ഷ്യം ‘ഖൗംഗ’യുടെ ഉദാഹരണമല്ലെന്ന് ഒരാൾക്ക് വാദിക്കാനാകുമോ? എന്നാൽ ട്രാൻസ്പരൻസി ഇന്റർനാഷണലിന്റെ കറപ്ഷൻ പെർസെപ്ഷൻ ഇൻഡക്സിൽ ഇന്ത്യയുടെ നിലപാട് കഴിഞ്ഞ രണ്ട് വർഷത്തിനിടയിൽ മികച്ച രീതിയിൽ മാറിയിട്ടുണ്ട്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും അഴിമതി നിറഞ്ഞ 180 രാജ്യങ്ങളിൽ ഇന്ത്യ 6 മുതൽ 7 വരെ സ്ഥാനത്താണ്. ഇവിടെയാണ് മോദി സർക്കാരിനെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരണകൾ മാറുന്നത്.
അത്തരമൊരു സാഹചര്യത്തിൽ, സ്വകാര്യവൽക്കരണവും ധനസമ്പാദനവും ഒരുപോലെ അപകടകരമായ ജോലികളാണ്. മൻമോഹൻ സിംഗിന്റെ സർക്കാരിനെക്കുറിച്ച് നമ്മൾ സംസാരിക്കുകയാണെങ്കിൽ, ലൈസൻസുകൾ ലേലം വിളിച്ചുകൊണ്ട് ടെലികോം കമ്പനികളും ഖനികളും നാശത്തിന്റെ വക്കിലായിരുന്നുവെന്ന് കാണാം. സർക്കാർ സംവിധാനത്തെ ആശ്രയിച്ചിരുന്ന എല്ലാ സ്വകാര്യ നിക്ഷേപകരും തകർന്നു. കാരണം കോടതി പിന്നീട് രണ്ട് തരം ലൈസൻസുകൾ റദ്ദാക്കിയതായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. സാമ്പത്തിക വിദഗ്ധൻ അരവിന്ദ് സുബ്രഹ്മണ്യത്തിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ‘ബ്ലാക്ക്മെയിൽ മൂലധനത്തിന്’ ഒരു കുറവുമില്ലാത്ത രാജ്യത്ത്, വ്യക്തിപരമായ പ്രശസ്തി ഒരു പ്രശ്നമാകാം. ഫ്രഞ്ചുകാർ പലപ്പോഴും പറയുന്നതുപോലെ, അനിൽ അംബാനി ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന്റെ ‘പ്രിയപ്പെട്ട’ കരാറുകാരനാണ്.
ഇത്തവണ നമുക്ക് ചില വൈരുദ്ധ്യങ്ങളും യാദൃശ്ചികതകളും നോക്കാം. ഗവൺമെന്റിന്റെ കാഴ്ചപ്പാട് വലിയ ചില്ലറ ചരക്ക് ശൃംഖലകളിലേക്ക് തിരിയുന്നു, അത് അവരുടെ ബാലൻസ് ഷീറ്റുകൾ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും വാങ്ങുന്നവർക്ക് വലിയ കിഴിവോടെ വിപണി പിടിച്ചെടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. എന്നാൽ ടെലികോം കമ്മീഷനും ജിയോയ്ക്ക് ടെലികമ്മ്യൂണിക്കേഷൻ മേഖലയിൽ അങ്ങനെ ചെയ്യാൻ അനുമതി നൽകി എന്നത് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണ്. സെൻട്രൽ ഇന്റലിജൻസ് ഏജൻസി (സിബിഐ), എൻഫോഴ്‌സ്‌മെന്റ് ഡയറക്ടറേറ്റ് (ഇഡി) എന്നിവയുടെ ടെൻഡറുകളിൽ നിന്ന് ജിവികെക്ക് ഏത് വിധത്തിലാണ് പ്രയോജനം ലഭിച്ചത് (ഉന്നത ഇഡി ഉദ്യോഗസ്ഥരിലൊരാൾക്ക് ബിജെപിയിൽ ചേരാനാകുമെന്ന് അക്കാലത്ത് അഭ്യൂഹമുണ്ടായിരുന്നു). മുംബൈ വിമാനത്താവളം ഏറ്റെടുത്തുകൊണ്ട് അദാനി ഗ്രൂപ്പിന് മുന്നിൽ ജിവികെ നിന്നു.
അത്തരം സംഭവങ്ങൾ ‘ഏജൻസി രാജ്’ കാലഘട്ടത്തിൽ പലമടങ്ങ് വർദ്ധിക്കുമെന്ന് ഉറപ്പിച്ചു പറയാം. ജിയോളജിക്കൽ അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റർമാർ വിവിധ മേഖലകളിലെ വ്യത്യസ്ത പദ്ധതികൾക്കായി എല്ലാ സങ്കീർണ്ണ നിയമങ്ങളും രൂപപ്പെടുത്തുന്ന സമയമാണിത്. ഈ ഘട്ടത്തിലാണ് അഴിമതിക്കാരനായ എൻറോണിനും കൂട്ടാളികൾക്കും ഏകപക്ഷീയമായ ദാവോൽ ശക്തി ഇടപാടിന്റെ പ്രയോജനം ലഭിച്ചത് (ഇത് മഹാരാഷ്ട്ര സ്റ്റേറ്റ് ഇലക്ട്രിസിറ്റി ബോർഡ് പാപ്പരാകാനുള്ള വഴിയൊരുക്കി). അന്നത്തെ nerർജ്ജ സെക്രട്ടറി പോലും പദ്ധതിയുടെ അടിസ്ഥാനം നിർണ്ണയിക്കാനുള്ള കേന്ദ്ര വൈദ്യുതി അതോറിറ്റിയുടെ നിയമാനുസൃത ഉത്തരവാദിത്തത്തെ മറികടന്നു. അതേ സമയം, കേരളത്തിലെ വിഴിഞ്ഞം തുറമുഖത്തിന്റെ നിർമ്മാണത്തിനും പ്രവർത്തനത്തിനുമായി അദാനി ഗ്രൂപ്പ് 40 വർഷത്തെ കരാർ ഒപ്പിട്ടത് ഏത് മന്ത്രത്തിലൂടെയാണെന്ന ചോദ്യവും ഉയരുന്നു, അത്തരം കരാർ സാധാരണയായി 30 വർഷത്തേക്ക് സാധുവാണ്.
കരാർ കാലാവധി കഴിഞ്ഞാൽ പുതിയ ലേലം തടയുന്നതിന് ടാറ്റ ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഇന്ത്യൻ ഹോട്ടലുകൾ എങ്ങനെയാണ് കോടതിയെ സമീപിച്ചത് എന്നതിനെക്കുറിച്ചും ചിന്തിക്കുക. തത്ഫലമായി, ന്യൂ ഡൽഹിയിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ആഡംബര ഹോട്ടലുകളിൽ ഒന്നിൽ അവർ അധികാരം നിലനിർത്തുന്നു (കമ്പനി ഒടുവിൽ ഒരു പുതിയ കരാറിൽ ഏർപ്പെടുന്നു). ശേഖരിച്ച പണത്തിന്റെ തുക കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ കരാറുകാർ വരുമാനം ഒഴിവാക്കുന്ന വഴികളെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുക. ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ സേവനങ്ങളെയും സാമ്പത്തിക സേവനങ്ങളെയും കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുക. അതിനെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുക, ഈ കരാറുകളുടെ നിർവ്വഹണത്തിന്റെയും നിരീക്ഷണത്തിന്റെയും ഓരോ ഘട്ടത്തിലും സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥർ ഇടനിലക്കാരായി പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട് (അല്ലെങ്കിൽ വിരമിച്ചതിന് ശേഷം അവരുടെ ജോലിയിൽ നിന്ന് പ്രയോജനം നേടി) അല്ലെങ്കിൽ പല കേസുകളിലും ആ കമ്പനികൾ ഡയറക്ടർ ബോർഡിന്റെ അംഗത്വം അലങ്കരിച്ചിട്ടുണ്ട്. സ്വകാര്യവൽക്കരണത്തേക്കാളും സംസ്ഥാന നിയന്ത്രണം നഷ്ടപ്പെടുന്നതിനേക്കാളും നല്ലത് എന്താണ്?
ചുരുക്കത്തിൽ, സ്ഫോടക വസ്തുക്കൾ എല്ലായിടത്തും ചിതറിക്കിടക്കുന്ന അപകടകരമായ തീരത്ത് മോദി സർക്കാർ അവരുടെ ബോട്ടുകൾ മുക്കി. ഈ റിസ്ക് വിവേചനരഹിതമായി എടുക്കുകയും കഠിനമായ ലക്ഷ്യങ്ങൾ നേടാൻ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്തതിന് ഒരാൾക്ക് അവരെ അഭിനന്ദിക്കാം. പക്ഷേ, കഴിഞ്ഞ കാലങ്ങളിൽ അവർ ചെയ്ത ഗുരുതരമായ തെറ്റും അവരുടെ ലക്ഷ്യങ്ങൾ നേടുന്നതിൽ പരാജയപ്പെട്ടതും രാജ്യത്തിന്റെ അധtingപതിച്ച സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ദുർബലമായ രൂപത്തിലും ‘കളങ്കിത മൂലധനം’ പിടിച്ചെടുക്കുന്നതിലും വ്യക്തമാണ്. ഇതിൽ നിന്നെല്ലാം ഒരു രാജ്യത്തിന് മറ്റെന്താണ് ലഭിക്കുക? മറ്റൊരു വലിയ അഴിമതി. ഒരു മിഥ്യാധാരണ സൃഷ്ടിക്കാനാകും, അത് ഏറ്റവും വലിയ സൃഷ്ടിയാണ്. ആ ഭ്രമത്തെ വെറും ‘കോമഡി’യായി കരുതുന്നത് തെറ്റാണ്.
